زمان نوشتن کتاب بسته به موضوع آن و بسته به سرعت کار نویسنده از چند ماه تا چند سال به طول میانجامد. اما بعد از پایان نگارش کتاب، مراحل قانونی چاپ کتاب برای همه کتابها کمابیش یکسان است. مرحله اول توافق بین نویسنده و مؤسسه انتشاراتی و انعقاد قرارداد است بعد از آن این مراحل انجام میشود که تماما بر عهده انتشارات است:
- ویرایش کتاب: اگر نویسنده درخواست داشته باشد انجام میشود وگرنه انجام نمیشود.
- صفحهآرایی
- طراحی جلد
- گرفتن مجوزها
- چاپ کتاب
در مورد ویرایش، صفحهآرایی و طراحی جلد در بخش مراحل تولید کتاب توضیح دادیم. در این قسمت مراحل قانونی و اداری چاپ کتاب را که بر عهده مؤسسه انتشاراتی قرار دارد توضیح میدهیم. یک کتاب برای رسیدن به مرحله چاپ به سه سند قانونی نیاز دارد: شابک، فیپا و مجوز چاپ
اول: شابک
شابک یا «شماره استاندارد بینالمللی کتاب» یک عدد سیزده رقمی منحصر به فرد بینالمللی است که به هر کتاب تعلق میگیرد و مانند یک سند مالکیت شما را مالک معنوی محتوای کتاب مینماید. حتی خود نویسنده هم نمیتواند محتوای کتاب را تغییر بدهد مگر این که برای ویرایش جدید یک شماره شابک جدید بگیرد. شابک به شما کمک میکند بدون نیاز به اسم کتاب یا نویسنده یا سایر مشخصات یک کتاب آن را جستجو کنید.انتشارات قلم نخبگان در کمتر از 1 ساعت شابک اثر شما را با ثبت رسمي خانه کتاب در اختيار شما قرار خواهد داد؛ براي هر شابک نيز گواهي رسمي جهت ارائه به ارگان يا دانشگاه مربوطه صادر خواهد کرد.
دوم: فیپا
فیپا تهیه اطلاعات کتابشناختی برای شناسایی و بازیابی یک کتاب بر مبنای ضوابط و استانداردهای بینالمللی قبل از انتشار آن کتاب است. در ایران اداره کل پردازش و سازماندهی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مسئول مستقیم فیپا میباشد و هیچ نمایندهای در سطح کشور ندارد.
اطلاعاتی که در فیپا درج میشود به این ترتیب هستند:
- سرشناسه: نام نویسنده کتاب همراه با سال تولد
- عنوان و نام پدیدآور: نام کتاب و تمامی نویسندگان
- مشخصات نشر: آدرس و نام انتشارات همراه با سال انتشار کتاب
- مشخصات ظاهری: تعداد صفحات کتاب و (در صورت وجود) تصویر و جدول و نمودار
- شابک: همان شماره سیزده رقمی که توضیح داده شد
- موضوع: موضوع کتاب و کلمات کلیدی
- شناسه افزوده: نام بقیه نویسندگان (در صورتی که کتاب بیش از یک نویسنده داشته باشد)
- ردهبندی کنگره، ردهبندی دیویی و شماره کتاب شناسی ملی: مربوط به کدهای ثبت کتاب در کتابخانه ملی و مرکز فیپا میباشد.
مدت زمان صدور فيپا بسته به ميزان ترافيک کاري کتابخانه ملي ايران برای کتاب های تخصصی از 2 روز تا 10 روز متغير است ولي بنا بر تجربه اين مدت زمان 7 روز کاري خواهد بود. برای کتاب های غیر تخصصی مثل شعر، داستان، کتب دینی، کتب سیاسی، این زمان حداقل یک ماه می باشد.
سوم: مجوز انتشار
مرحله سوم دریافت مجوز انتشار است که از چند روز تا یک ماه به طول میکشد البته اگر از نظر اداره نظارت و ارزشیابی کتاب نیاز به اصلاح یا تغییر در متن نداشته باشد. بعد از این مجوز است که انتشارات میتواند فایل کتاب را برای چاپخانه بفرستد.
چهارم: مجوز طرح جلد
لازم به ذکر است طرح جلد کتاب نیز مجوز خاص خودش را لازم دارد که بعد از مجوز انتشار دریافت میشود و یک یا دو روز طول میکشد.
در نتيجه کلية مراحل دريافت مجوز و چاپ کتاب حداقل 20 و حداکثر 60 روز کاری براي کتابهاي تخصصي و 90 روز براي کتابهاي غير تخصصي ميباشد.